Instalacja będzie istotnym elementem, który ma zamknąć lokalny system gospodarki odpadowej z korzyścią dla mieszkańców gmin obsługiwanych przez ZZO w Marszowie. Taki obiekt przede wszystkim wpłynie na stabilizację kosztów gospodarki odpadowej.
Projektowana instalacja stanowić będzie również uzupełnienie procesów realizowanych w ZZO w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych, pozwalając na optymalny pod względem środowiskowym i ekonomicznym odzysk frakcji wysokokalorycznych.
Zgodnie z planem elektrociepłownia będzie posiadać zdolność przekształcania 19 tys. ton paliwa alternatywnego. To tyle, ile zgodnie z szacunkami będzie powstawało w ZZO w Marszowie w 2026 roku.

„Szyta na miarę” instalacja zaprojektowana i dostosowana jest do poziomu produkcji odpadów na terenie objętym przez ZZO w Marszowie oraz potrzeb mieszkańców. Pozwoli ona uniezależnić się od warunków i problemów systemu gospodarki odpadowej w regionie i kraju oraz wpłynie na stabilizację kosztów odbioru odpadów. Zgodnie z planem, elektrociepłownia będzie posiadać zdolność przekształcania 19 tys. ton paliwa alternatywnego rocznie. To tyle, ile zgodnie z szacunkami będzie powstawało w ZZO w Marszowie w 2026 roku.

Doświadczenia innych miast, w których działają tego typu instalacje, pokazują, że mają one bardzo pozytywny wpływ na stabilizację cen odbioru odpadów od mieszkańców oraz ceny ciepła produkowanego z wytwarzanej w nich energii.

W Polsce jest ich obecnie 9, a budowa kolejnych jest już w zaawansowanym stadium. Są to m.in. projekty w Gdańsku, Olsztynie, Warszawie i Zamościu. W samej zaś Europie z powodzeniem działa ponad 500 takich instalacji. Rosnące koszty gospodarki odpadowej powodują, że coraz więcej gmin i przedsiębiorstw sektora odpadowego myśli o budowie własnych elektrociepłowni. Często jednak największą przeszkodą w realizacji takich projektów jest problem z pozyskaniem finansowania i brak dostępu do sieci ciepłowniczej.

Aktualnie rząd pracuje nad „Projektem uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Strategii dla ciepłownictwa do 2030 r. z perspektywą do 2040 r.”, który zakłada, że „tam gdzie konieczne i uzasadnione lokalnymi zasobami – nastąpi rozwój instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych w nowoczesnych, spełniających ostre kryteria środowiskowe instalacjach, wytwarzających energię elektryczną i ciepło w kogeneracji.”

Inwestycja planowana jest na działce, która znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie terenu zajmowanego obecnie przez Zakład Zagospodarowania Odpadów w Marszowie. Pozwoli to na dostarczanie paliw alternatywnych do elektrociepłowni drogami wewnętrznymi ZZO Marszów. W bezpośrednim sąsiedztwie działającego Zakładu Zagospodarowania Odpadów znajdują się głównie przez tereny rolne i leśne.

Zakłady termicznego przekształcania odpadów od wielu lat są budowane w ścisłych centrach miast lub w sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych, ze względu na praktycznie zerowe oddziaływanie na otocznie, a także ze względu na dostęp do miejskich sieci ciepłowniczych, w których wykorzystywane jest produkowane w nich ciepło. W Polsce takie instalacje działają m.in. w warszawskiej dzielnicy Targówek, czy w Białymstoku, gdzie instalacja jest zlokalizowana w ścisłym sąsiedztwie osiedla domków jednorodzinnych oraz zabudowy wielorodzinnej. To sprawdzone rozwiązania, dlatego planowane są kolejne inwestycje tego typu.

Projekt jest obecnie na etapie poprzedzającym proces pozyskania pozwoleń administracyjnych niezbędnych do rozpoczęcia inwestycji.

Została już przygotowana Karta Informacyjna Przedsięwzięcia, czyli pierwszy dokument prezentujący główne założenia planowanej inwestycji. Dokument będzie podstawą do rozpoczęcia postępowania administracyjnego w celu pozyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia (tzw. decyzji środowiskowej). Kolejnym krokiem będzie uzyskanie pozwolenia na budowę.

Biorąc to pod uwagę, budowa elektrociepłowni na RDF w Marszowie może się zakończyć nie wcześniej niż w 2025 roku. Ze względu na planowane położenie, budowa elektrociepłowni nie będzie wiązała się z żadnymi uciążliwościami dla mieszkańców.

W porównaniu do innych elektrociepłowni tego typu, będzie to bardzo niewielki obiekt, który będzie odpowiadał jedynie lokalnym potrzebom. Będzie on w stanie przekształcać termicznie 19 tys. ton paliwa alternatywnego rocznie. Dla porównania inne działające w Polsce instalacje przekształcają nawet ponad 200 tys. ton odpadów rocznie.

W planowanej elektrociepłowni na paliwa alternatywne w Marszowie zostanie zastosowana najnowocześniejsza technologia spalania, jaką jest spalanie na ruszcie schodkowym. Taka metoda jest wykorzystywana obecnie w ponad 95% wszystkich tego typu instalacji na świecie. Charakteryzują ją: najwyższa sprawność, dyspozycyjność, elastyczność i niezawodność.

Instalacja będzie wykorzystywać paliwa alternatywne, czyli kaloryczną frakcję resztkową, która pozostaje po procesie przetwarzania odpadów komunalnych. Paliwo będzie dostarczane do hali rozładunkowej i bunkra magazynowego, gdzie panować będzie podciśnienie, aby zminimalizować ryzyko emisji substancji zapachowych i pyłów na zewnątrz. Dalej paliwo trafi na palenisko rusztowe, będące częścią hermetycznego, zaawansowanego układu. Dzięki wysokiej temperaturze procesu w komorze spalania (850°C – 1000°C), surowiec zostanie spalony, a uwolniona energia przekształconia będzie w prąd oraz ciepło do zasilenia miejskiej sieci ciepłowniczej w Żaganiu. Powstające spaliny poddawane są filtracji na węglu aktywnym, a szkodliwe związki chemiczne ulegną rozpadowi w wyniku działania wysokiej temperatury.

Warto zaznaczyć, że takie instalacje są preferowanym rozwiązaniem w planie transformacji energetycznej Polski (PEP2040). Ze względu na bardzo niski poziom emisji są porównywalne do technologii wykorzystującej gaz.

Elektrociepłownia będzie wykorzystywać przede wszystkim paliwo alternatywne w postaci RDF-u. Ta frakcja odpadów nie nadaje się już do recyclingu, a ze względu na wysoką kaloryczność, czyli podatność na spalanie, zgodnie z prawem nie może być składowana na wysypiskach. RDF można przetworzyć jedynie w instalacjach termicznego przetwarzania odpadów lub w cementowniach.

Projekt zakłada również możliwość wykorzystania wysuszonych osadów ściekowych (odpady o kodzie 19 08 05), np. z oczyszczalni ścieków w Żarach.

Elektrociepłownia będzie wykorzystywała głównie paliwa alternatywne powstające w wyniku przetwarzania odpadów w ZZO w Marszowie, zatem będą one dostarczane do hali rozładunkowej transportem wewnętrznym, w obrębie terenu całego kompleksu.
Ewentualne wykorzystanie wysuszonych osadów ściekowych z oczyszczalni w Żarach będzie wymagało transportu samochodowego.
Do przewozu wykorzystywane będą wyłącznie pojazdy i naczepy zamykane lub przykrywane plandekami. Rozładunek paliwa odbywać się będzie bezpośrednio w hali rozładunkowej.

Nie. Planowana elektrociepłownia będzie zasilana głównie paliwem alternatywnym. Jest to frakcja powstająca w wyniku procesu zagospodarowania odpadów, która jest pozbawiona skłonnej do zagniwania frakcji organicznej. Dodatkowo budynek, w którym będzie prowadzony rozładunek paliwa, będzie wyposażony w system wytwarzający podciśnienie, co uniemożliwi rozprzestrzenienie się zapachów poza obiekt.

Wszystkie odpady stałe powstające w wyniku termicznego przekształcania w elektrociepłowni magazynowane będą na jej terenie, a następnie wywożone w celu dalszego przetworzenia.
97% wszystkich odpadów po spalaniu stanowią żużle, które będą magazynowane na nieprzepuszczalnym podłożu, pod zadaszeniem, w sposób zabezpieczający przed wpływem warunków atmosferycznych. Następnie będą przekazywane jako budulec do budowy dróg.

Pozostałe 3% stanowią pyły z systemu oczyszczania spalin, które magazynowane będą w wydzielonych miejscach, zabezpieczonych przed dostępem osób niepowołanych, w szczelnych i zamykanych pojemnikach. Następnie będą przekazywane podmiotom zewnętrznym posiadającym odpowiednie zezwolenia do dalszego ich przetwarzania.

Wielkość emisji zanieczyszczeń w całej Unii Europejskiej (a także w Polsce) ograniczona jest wymaganiami Dyrektywy 2000/76/WE.

Wszystkie procesy technologiczne w instalacjach przekształcania odpadów są stale nadzorowane przez systemy komputerowe. Parametry pracy oraz poziom emisji zanieczyszczeń do powierza są rejestrowane w sposób ciągły. Wyniki tych pomiarów są w wielu spalarniach wysyłane w trybie online do właściwego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, który nadzoruje daną instalację. Często także są na bieżąco wyświetlane na tablicy informacyjnej zlokalizowanej przy spalarni (np. w Krakowie lub Wiedniu), gdzie okoliczni mieszkańcy mogą na bieżąco uzyskiwać informacje o aktualnej emisji.

Przekroczenie dopuszczalnych wartości jest zatem natychmiast odnotowywane. System automatyki blokuje wówczas wprowadzanie nowych partii odpadów do spalenia. Następnie rozpoczyna się odliczanie czasu trwania zwiększonej emisji, traktowanej jako jako awaria. Przepisy mówią, że najpóźniej w 4 godzinie musi zostać uruchomiona procedura wyłączania instalacji. Gdy łączny czas awarii przekroczy 60 godzin w ciągu roku (a rok trwa w przybliżeniu 8 760 godzin), instalacja z mocy prawa jest wyłączana, a jej ponowne dopuszczenie do eksploatacji wymaga przejścia długotrwałej i bardzo szczegółowej procedury dopuszczenia do eksploatacji. Opisane powyżej wymagania są identyczne we wszystkich krajach Unii Europejskiej i stanowią gwarancję poprawnej eksploatacji instalacji.

Nie, planowana inwestycja nie będzie miała niekorzystnego wpływu na środowisko naturalne, w tym na stan wód powierzchniowych i podziemnych. Ze względu na zastosowane rozwiązania chroniące środowisko gruntowo-wodne, nie występuje ryzyko infiltracji zanieczyszczeń do gruntu i do warstw wodonośnych.

Co więcej, zastosowanie RDF-u do pozyskiwania energii pozwala na znaczną redukcję emisji w porównaniu do tradycyjnych metod wykorzystujących paliwa kopalne. Dla przykładu, wielopaliwowa elektrociepłownia wybudowana w Zabrzu o mocy 75 MWe oraz 140 MWt, zaopatrująca w ciepło ok. 70 tys. gospodarstw domowych, wykorzystuje m.in. RDF, tym samym zmniejszając emisję pyłu nawet jedenastokrotnie, a dwutlenku siarki – nawet siedmiokrotnie w stosunku do jednostek węglowych. Instalacje wykorzystujące RDF muszą spełnić dużo bardziej rygorystyczne pod kątem emisji wymogi, niż zakłady węglowe. Są zatem dużo bezpieczniejsze dla okolicznych mieszkańców.

Technologia odzysku energii jest powszechnie stosowana na świecie od lat 70-tych ubiegłego wieku. Aktualnie tylko w Europie działa ponad 500 instalacji termicznego przetwarzania odpadów. Zarówno technologia termicznego przekształcania odpadów, jak i rzeczywisty wpływ takich instalacji na środowisko jest dobrze znany i nie budzi zastrzeżeń, także ze strony międzynarodowych organizacji ekologicznych.

Rzeczywiście, każdemu procesowi spalania towarzyszy nieuchronna emisja mikrozanieczyszczeń organicznych, w tym dioksyn i furanów. Prawidłowe warunki spalania panujące w nowoczesnych spalarniach rusztowych pozwalają jednak na minimalizację ich emisji. Dzięki wieloletnim badaniom, rozwoju technologii spalania na ruszcie oraz wydajnym systemom oczyszczania spalin, ich emisja z istniejących instalacji rusztowych jest niewielka. Chociaż w ostatnich latach udowodniono, że dioksyny nie są ani trujące ani kancerogenne, to zgodnie z postanowieniami ratyfikowanej przez Polskę Konwencji Sztokholmskiej, ich emisja musi być ograniczana.

Tego typu instalacje muszą spełniać bardzo rygorystyczne wymagania prawne, a normy emisji z elektrociepłowni na paliwo alternatywne RDF są znacznie bardziej rygorystyczne niż dla biomasy i porównywalne do gazu. Dopuszczalne stężenie emisji dioksyn dla takiej instalacji zgodnie z przepisami wynosi 0,1 ng/Nm3. Jak pokazują doświadczenia działających instalacji w Polsce, rzeczywiste emisje są dużo niższe od obowiązujących norm i w praktyce mają niższą emisję od instalacji spalających gaz.

Oznacza to, że elektrociepłownia praktycznie nie emituje dioksyn ani furanów. Dla porównania – tradycyjny grill emituje więcej dioksyn, niż tego typu instalacja jest w stanie wyemitować przez 100 lat swojej działalności.

W dłuższej perspektywie – tak. Głównym celem planowanej inwestycji jest stabilizacja kosztów regionalnego systemu gospodarki odpadami poprzez uniezależnienie się od zewnętrznych odbiorców dyktujących ceny za odbiór paliwa alternatywnego. Powodem dotychczasowych podwyżek były m.in. zmiany prawa, wzrosty kosztów pracy, koszty paliwa i energii elektrycznej, a przede wszystkim problemy z zagospodarowaniem paliwa alternatywnego, czyli frakcji nienadającej się do recyklingu. Elektrociepłownia na paliwo alternatywne to rozwiązanie, które pozwoli zamknąć lokalny system gospodarki odpadowej stabilizując koszty gospodarki odpadów.

Metoda termicznego przekształcania odpadów komunalnych jest zgodna z hierarchią postępowania z odpadami wskazaną w najważniejszym akcie prawnym UE – Dyrektywie 2008/98/WE w sprawie odpadów, a także z polskim prawodawstwem – Ustawą o odpadach z dnia 14.12.2012 roku. Zgodnie z tą hierarchią termiczne przekształcanie odpadów jest zaliczane do „metod odzysku”, bowiem w procesie termicznego przekształcania następuje odzysk energetyczny. Metody odzysku powinny być stosowane po takich sposobach postępowania z odpadami, jak zapobieganie, ponowne użycie, recykling, a przed innymi metodami zmierzającymi do unieszkodliwiania odpadów (np. przed składowaniem odpadów). Składowanie jest najmniej preferowanym kierunkiem zagospodarowania odpadów.
RDF to frakcja kaloryczna odpadów o dużej wartości opałowej. Ze względu na wysoką kaloryczność (>6 MJ/kg), obowiązuje zakaz jej składowania na składowiskach. Obecnie 40 procent frakcji nadsitowej, jaką jest RDF, nadaje się do spalenia.

Nie. Recykling i odzysk energii z odpadów stanowią dwa komplementarne rozwiązania. Instalacja termicznego przetwarzania odpadów jest niezbędnym elementem domknięcia systemu gospodarki odpadowej, bo będą trafiać tam te odpady, których nie można już poddać recyklingowi. Termiczne przekształcanie odpadów nie ma na celu zastąpienia recyklingu, ale jego uzupełnienie, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami.
Obecnie w Polsce recyklingowi poddawanych jest tylko 34 proc. śmieci, a składowanych jest 43 proc. W krajach UE, które są liderami w zakresie termicznego przekształcania odpadów, takich jak Szwecja, Finlandia czy Norwegia, poziom recyklingu wynosi od 41 do 47 proc. Jedynie 1-4 proc. odpadów jest składowanych. Finlandia spala aż 56 proc. odpadów komunalnych, Szwecja 53 proc., a Norwegia 49 proc. W ten sposób kraje te rozwiązują problem zagospodarowania odpadów bez zagrożenia dla recyklingu.
Budowa elektrociepłowni pomoże zagospodarować znaczące ilości opadów, które nie mogą i nie będą poddane recyklingowi. Jej powstanie pomoże zahamować wzrost opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Zdecydowanie tak. Selektywna zbiórka odpadów jest obowiązkiem każdego mieszkańca i planowana inwestycja nie zastąpi obowiązku segregacji odpadów. W elektrociepłowni na paliwo alternatywne do produkcji ciepła i energii elektrycznej będzie wykorzystywane paliwo alternatywne, czyli kaloryczna frakcja odpadów powstała w wyniku przetwarzania odpadów komunalnych.

Unia Europejska bardzo chętnie dofinansowywała tego typu inwestycje, efektem czego na terenie całej Europy powstało już ponad 500 ITPO. Budżet UE na lata 2021-2027 rzeczywiście nie uwzględnił środków na wsparcie elektrociepłowni na paliwa alternatywne, a główną tego przyczyną jest skierowanie dofinansowań na inne, bardziej palące i niezbędne projekty. Wiele europejskich gospodarek osiągnęło satysfakcjonującą moc przerobową tego typu instalacji, zatem nie potrzebują one wsparcia finansowego.
Wciąż jednak podnoszona jest potrzeba rozwijania tego sektora gospodarki odpadami. Według zweryfikowanych przez ekspertów organizacji zrzeszającej europejskie ITPO (CEWEP) wyliczeń, przy rosnącej konsumpcji i skorelowanej z tym produkcji odpadów, nie da się osiągnąć celu 65 proc. recyklingu w 2035 r. bez dobudowania w całej UE instalacji spalania o mocy przerobowej 40 mln ton.
Obecne moce spalarni w Polsce pozwalają zagospodarować jedynie ok. 10 proc. wytwarzanych odpadów komunalnych. Zgodnie z zapisami unijnych dyrektyw, możemy poddać spalaniu nawet 30 proc. zebranych odpadów.
Oszacowanie niezbędnej wydajności instalacji do termicznego przetwarzania odpadów w Polsce zawiera załącznik do projektu uchwały RM zmieniającej uchwałę w sprawie KPGO 2022 z dnia 23.10.2020. Jako minimalną niezbędną moc przerobową dla instalacji termicznego przekształcenia pozostałości po przetwarzaniu odpadów komunalnych na rok 2034 r. przyjęto 4 204 tys. Mg/rok, co stanowi 25% masy przetwarzanych odpadów komunalnych.