
na paliwo alternatywne RDF
CEL PROJEKTU
Pomimo dużych wysiłków wkładanych w organizację gospodarki odpadowej jak również wysokich wyników odzysku i sprzedaży surowców wtórnych prowadzonych przez ZZO Marszów, nie da się już ograniczyć kosztów zagospodarowania odpadów.
Jedynym rozwiązaniem pozwalającym domknąć lokalny system gospodarki odpadowej, a tym samym ustabilizować koszty gospodarki odpadowej i ceny odbioru odpadów jest budowa elektrociepłowni wykorzystującej paliwo alternatywne RDF wytwarzane w ZZO Marszów. Dodatkowo wytwarzana energia do produkcji ciepła na potrzeby lokalnych sieci ciepłowniczych, zastąpi energię produkowaną z węgla, przynosząc także wymierne korzyści środowiskowe wszystkim mieszkańcom regionu.
Główne założenia budowy elektrociepłowni na paliwo alternatywne (RDF)
Paliwo alternatywne RDF to frakcja odpadów powstająca w wyniku sortowania odpadów komunalnych, która nie nadaje się do recyklingu.
Moc
Cieplna
5,5 MWt
Nowy blok o mocy 5,5 MWt będzie wytwarzał ciepło z wykorzystaniem paliwa alternatywnego RDF (Refuse Derived Fuel).
Moc
Energetyczna
1,5 MWe
Ta moc jest równoważna zużyciu energii przez ponad 1000 gospodarstw domowych.
Maksymalna przepustowość
19 tys. ton
Maksymalna ilość spalanych odpadów przetwarzanych rocznie przez nowo powstały zakład
Dlaczego elektrociepłownia w Marszowie jest potrzebna?

PRODUKUJEMY
CORAZ WIĘCEJ ŚMIECI
Na jednego mieszkańca Polski przypadało w 2020 r. średnio 342 kg zebranych odpadów komunalnych. Wraz ze wzrostem poziomu konsumpcji, rośnie ilość wytwarzanych przez ludzi odpadów. W przeliczeniu na mieszkańca Polski wzrost ilości śmieci od 2004 do 2008 r. wynosił 7 kg, a w latach 2016–2020 aż 39 kg.

ZZO MARSZÓW PRZETWARZA CORAZ WIĘCEJ ŚMIECI
W 2021 roku ZZO Marszów przetworzy ponad 68 tys. ton odpadów. Do 2026 roku prognozowana ilość odpadów przetwarzanych w ZZO Marszów wzrośnie do ponad 82 tys. ton.

WIĘCEJ ŚMIECI OZNACZA WIĘCEJ FRAKCJI RDF
W wyniku przetwarzania odpadów powstaje łatwo palna frakcja tzw. paliwo alternatywne RDF, czyli odpady których nie można składować ani poddać recyklingowi. Stanowi ono blisko 40% wszystkich odpadów zmieszanych. Tylko w 2021 roku produkcja paliwa alternatywnego RDF w ZZO Marszów wyniesie blisko 19 tys. ton.

ROSNĄ CENY ODBIORU ODPADÓW
Aktualnie za zagospodarowanie każdej tony paliwa alternatywnego RDF, ZZO Marszów musi zapłacić 400 zł. W 2021 roku zagospodarowanie paliwa alternatywnego RDF będzie kosztować ZZO Marszów blisko 5 mln PLN.

DOFINANSOWANIE DLA INWESTYCJI
Instalacje wykorzystujące paliwa alternatywne na cele energetyczne to działania, które w programie priorytetowym „Racjonalna gospodarka odpadami” dofinansuje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

ELEKTROCIEPŁOWNIA JEST BRAKUĄCYM ELEMENTEM LOKALNEJ GOSPODARKI ODPADAMI
Instalacja wykorzystująca paliwo alternatywne RDF z ZZO Marszów do produkcji energii zamknie lokalny system z korzyścią dla mieszkańców gmin, będących właścicielami ZZO Marszów.
Korzyści
W jaki sposób termiczne przetwarzanie odpadów wpisuje się w hierarchię postępowania z odpadami?
“Dobra energia z RDF”

stabilizacja przyszłych kosztów gospodarki odpadowej i cen odbioru odpadów od mieszkańców gmin

trwałe rozwiązanie problemu lokalnej gospodarki odpadowej dzięki „szytej na miarę” instalacji dostosowanej do potrzeb mieszkańców obsługiwanych przez ZZO w Marszowie

uniezależnienie się od warunków i problemów całego systemu gospodarki odpadowej w regionie i kraju

wykorzystanie sprawdzonej i stosowanej powszechnie na świecie (na terenie UE jest 500 instalacji) obojętnej środowiskowo technologii do produkcji ciepła dla mieszkańców

zmniejszenie emisji CO₂ i zwiększenie efektywności energetycznej systemu ciepłowniczego, dzięki ograniczeniu zużycia węgla
Technologia
Planowana instalacja przekształcania termicznego odpadów będzie wykorzystywać najbardziej niezawodną i najmniej oddziaływująca na środowisko technologię rusztową, o największym stopniu rozpowszechnienia w Europie i na świecie. Praktycznie wszystkie nowoczesne instalacje termicznego przekształcania odpadów w Europie wybudowane w ostatnich 20 latach, w tym wszystkie 9 zbudowanych w Polsce, działają w oparciu o technologię rusztową.
Technologia rusztowa zapewnia wysoką efektywność procesu spalania, spełnienie surowych norm środowiskowych przy jednoczesnej wysokiej efektywności energetycznej i potwierdzonej niezawodności. Dzięki najnowocześniejszym technologiom i wysokiej temperaturze spalania (min. 850°C) instalacje termicznego przekształcania odpadów nie są uciążliwe dla mieszkańców pod względem odorów czy emisji z komina. Osiągane niskie poziom emisji są porównywalne do technologii wykorzystującej gaz. Z tego też względu kominy spalarni odpadów powszechnie są nazywane najbardziej czystymi kominami w Europie.
Jak powstaje energia z RDF w elektrociepłowni

Lokalizacja
Inwestycja planowana jest na działce, która znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie terenu zajmowanego obecnie przez Zakład Zagospodarowania Odpadów w Marszowie.
Pozwoli to na dostarczanie paliw alternatywnych do elektrociepłowni drogami wewnętrznymi ZZO Marszów.
Finansowanie
Elektrociepłownia powstanie w formule Partnerstwa Publiczno – Prywatnego. Zostanie wybrany inwestor, który sfinansuje budowę i będzie użytkował elektrociepłownię.
ZZO Marszów będzie udziałowcem tej inwestycji, a przez to gminy będące właścicielami ZZO, zachowają wpływ na działalność elektrociepłowni, nie ponosząc kosztów jej budowy.
Ramowy harmonogram inwestycji

Aktualności
- 24 czerwca 2022
Wizyta studyjna w instalacja odzysku energii EEW w Großräschen
- 22 kwietnia 2022
„Elektrociepłownie zasilane odpadami to współczesne zielone fabryki ciepła”
- 11 marca 2022
„Doświadczenia i badania naukowe pokazują jednoznacznie, że spalarnie są bezpieczne i potrzebne ludziom i środowisku. Szkoda, że ich przeciwnicy wolą wierzyć mitom, a nie dowodom.”
Najczęstsze pytania
Projektowana instalacja stanowić będzie również uzupełnienie procesów realizowanych w ZZO w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych, pozwalając na optymalny pod względem środowiskowym i ekonomicznym odzysk frakcji wysokokalorycznych.
Zgodnie z planem elektrociepłownia będzie posiadać zdolność przekształcania 19 tys. ton paliwa alternatywnego. To tyle, ile zgodnie z szacunkami będzie powstawało w ZZO w Marszowie w 2026 roku.
Doświadczenia innych miast, w których działają tego typu instalacje, pokazują, że mają one bardzo pozytywny wpływ na stabilizację cen odbioru odpadów od mieszkańców oraz ceny ciepła produkowanego z wytwarzanej w nich energii.
Aktualnie rząd pracuje nad „Projektem uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Strategii dla ciepłownictwa do 2030 r. z perspektywą do 2040 r.”, który zakłada, że „tam gdzie konieczne i uzasadnione lokalnymi zasobami – nastąpi rozwój instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych w nowoczesnych, spełniających ostre kryteria środowiskowe instalacjach, wytwarzających energię elektryczną i ciepło w kogeneracji.”
Zakłady termicznego przekształcania odpadów od wielu lat są budowane w ścisłych centrach miast lub w sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych, ze względu na praktycznie zerowe oddziaływanie na otocznie, a także ze względu na dostęp do miejskich sieci ciepłowniczych, w których wykorzystywane jest produkowane w nich ciepło. W Polsce takie instalacje działają m.in. w warszawskiej dzielnicy Targówek, czy w Białymstoku, gdzie instalacja jest zlokalizowana w ścisłym sąsiedztwie osiedla domków jednorodzinnych oraz zabudowy wielorodzinnej. To sprawdzone rozwiązania, dlatego planowane są kolejne inwestycje tego typu.
Została już przygotowana Karta Informacyjna Przedsięwzięcia, czyli pierwszy dokument prezentujący główne założenia planowanej inwestycji. Dokument będzie podstawą do rozpoczęcia postępowania administracyjnego w celu pozyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia (tzw. decyzji środowiskowej). Kolejnym krokiem będzie uzyskanie pozwolenia na budowę.
Biorąc to pod uwagę, budowa elektrociepłowni na RDF w Marszowie może się zakończyć nie wcześniej niż w 2025 roku. Ze względu na planowane położenie, budowa elektrociepłowni nie będzie wiązała się z żadnymi uciążliwościami dla mieszkańców.
Instalacja będzie wykorzystywać paliwa alternatywne, czyli kaloryczną frakcję resztkową, która pozostaje po procesie przetwarzania odpadów komunalnych. Paliwo będzie dostarczane do hali rozładunkowej i bunkra magazynowego, gdzie panować będzie podciśnienie, aby zminimalizować ryzyko emisji substancji zapachowych i pyłów na zewnątrz. Dalej paliwo trafi na palenisko rusztowe, będące częścią hermetycznego, zaawansowanego układu. Dzięki wysokiej temperaturze procesu w komorze spalania (850°C – 1000°C), surowiec zostanie spalony, a uwolniona energia przekształconia będzie w prąd oraz ciepło do zasilenia miejskiej sieci ciepłowniczej w Żaganiu. Powstające spaliny poddawane są filtracji na węglu aktywnym, a szkodliwe związki chemiczne ulegną rozpadowi w wyniku działania wysokiej temperatury.
Warto zaznaczyć, że takie instalacje są preferowanym rozwiązaniem w planie transformacji energetycznej Polski (PEP2040). Ze względu na bardzo niski poziom emisji są porównywalne do technologii wykorzystującej gaz.
Projekt zakłada również możliwość wykorzystania wysuszonych osadów ściekowych (odpady o kodzie 19 08 05), np. z oczyszczalni ścieków w Żarach.
Ewentualne wykorzystanie wysuszonych osadów ściekowych z oczyszczalni w Żarach będzie wymagało transportu samochodowego.
Do przewozu wykorzystywane będą wyłącznie pojazdy i naczepy zamykane lub przykrywane plandekami. Rozładunek paliwa odbywać się będzie bezpośrednio w hali rozładunkowej.
97% wszystkich odpadów po spalaniu stanowią żużle, które będą magazynowane na nieprzepuszczalnym podłożu, pod zadaszeniem, w sposób zabezpieczający przed wpływem warunków atmosferycznych. Następnie będą przekazywane jako budulec do budowy dróg.
Pozostałe 3% stanowią pyły z systemu oczyszczania spalin, które magazynowane będą w wydzielonych miejscach, zabezpieczonych przed dostępem osób niepowołanych, w szczelnych i zamykanych pojemnikach. Następnie będą przekazywane podmiotom zewnętrznym posiadającym odpowiednie zezwolenia do dalszego ich przetwarzania.
Wszystkie procesy technologiczne w instalacjach przekształcania odpadów są stale nadzorowane przez systemy komputerowe. Parametry pracy oraz poziom emisji zanieczyszczeń do powierza są rejestrowane w sposób ciągły. Wyniki tych pomiarów są w wielu spalarniach wysyłane w trybie online do właściwego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, który nadzoruje daną instalację. Często także są na bieżąco wyświetlane na tablicy informacyjnej zlokalizowanej przy spalarni (np. w Krakowie lub Wiedniu), gdzie okoliczni mieszkańcy mogą na bieżąco uzyskiwać informacje o aktualnej emisji.
Przekroczenie dopuszczalnych wartości jest zatem natychmiast odnotowywane. System automatyki blokuje wówczas wprowadzanie nowych partii odpadów do spalenia. Następnie rozpoczyna się odliczanie czasu trwania zwiększonej emisji, traktowanej jako jako awaria. Przepisy mówią, że najpóźniej w 4 godzinie musi zostać uruchomiona procedura wyłączania instalacji. Gdy łączny czas awarii przekroczy 60 godzin w ciągu roku (a rok trwa w przybliżeniu 8 760 godzin), instalacja z mocy prawa jest wyłączana, a jej ponowne dopuszczenie do eksploatacji wymaga przejścia długotrwałej i bardzo szczegółowej procedury dopuszczenia do eksploatacji. Opisane powyżej wymagania są identyczne we wszystkich krajach Unii Europejskiej i stanowią gwarancję poprawnej eksploatacji instalacji.
Co więcej, zastosowanie RDF-u do pozyskiwania energii pozwala na znaczną redukcję emisji w porównaniu do tradycyjnych metod wykorzystujących paliwa kopalne. Dla przykładu, wielopaliwowa elektrociepłownia wybudowana w Zabrzu o mocy 75 MWe oraz 140 MWt, zaopatrująca w ciepło ok. 70 tys. gospodarstw domowych, wykorzystuje m.in. RDF, tym samym zmniejszając emisję pyłu nawet jedenastokrotnie, a dwutlenku siarki – nawet siedmiokrotnie w stosunku do jednostek węglowych. Instalacje wykorzystujące RDF muszą spełnić dużo bardziej rygorystyczne pod kątem emisji wymogi, niż zakłady węglowe. Są zatem dużo bezpieczniejsze dla okolicznych mieszkańców.
Technologia odzysku energii jest powszechnie stosowana na świecie od lat 70-tych ubiegłego wieku. Aktualnie tylko w Europie działa ponad 500 instalacji termicznego przetwarzania odpadów. Zarówno technologia termicznego przekształcania odpadów, jak i rzeczywisty wpływ takich instalacji na środowisko jest dobrze znany i nie budzi zastrzeżeń, także ze strony międzynarodowych organizacji ekologicznych.
Tego typu instalacje muszą spełniać bardzo rygorystyczne wymagania prawne, a normy emisji z elektrociepłowni na paliwo alternatywne RDF są znacznie bardziej rygorystyczne niż dla biomasy i porównywalne do gazu. Dopuszczalne stężenie emisji dioksyn dla takiej instalacji zgodnie z przepisami wynosi 0,1 ng/Nm3. Jak pokazują doświadczenia działających instalacji w Polsce, rzeczywiste emisje są dużo niższe od obowiązujących norm i w praktyce mają niższą emisję od instalacji spalających gaz.
Oznacza to, że elektrociepłownia praktycznie nie emituje dioksyn ani furanów. Dla porównania – tradycyjny grill emituje więcej dioksyn, niż tego typu instalacja jest w stanie wyemitować przez 100 lat swojej działalności.
RDF to frakcja kaloryczna odpadów o dużej wartości opałowej. Ze względu na wysoką kaloryczność (>6 MJ/kg), obowiązuje zakaz jej składowania na składowiskach. Obecnie 40 procent frakcji nadsitowej, jaką jest RDF, nadaje się do spalenia.
Obecnie w Polsce recyklingowi poddawanych jest tylko 34 proc. śmieci, a składowanych jest 43 proc. W krajach UE, które są liderami w zakresie termicznego przekształcania odpadów, takich jak Szwecja, Finlandia czy Norwegia, poziom recyklingu wynosi od 41 do 47 proc. Jedynie 1-4 proc. odpadów jest składowanych. Finlandia spala aż 56 proc. odpadów komunalnych, Szwecja 53 proc., a Norwegia 49 proc. W ten sposób kraje te rozwiązują problem zagospodarowania odpadów bez zagrożenia dla recyklingu.
Budowa elektrociepłowni pomoże zagospodarować znaczące ilości opadów, które nie mogą i nie będą poddane recyklingowi. Jej powstanie pomoże zahamować wzrost opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Wciąż jednak podnoszona jest potrzeba rozwijania tego sektora gospodarki odpadami. Według zweryfikowanych przez ekspertów organizacji zrzeszającej europejskie ITPO (CEWEP) wyliczeń, przy rosnącej konsumpcji i skorelowanej z tym produkcji odpadów, nie da się osiągnąć celu 65 proc. recyklingu w 2035 r. bez dobudowania w całej UE instalacji spalania o mocy przerobowej 40 mln ton.
Obecne moce spalarni w Polsce pozwalają zagospodarować jedynie ok. 10 proc. wytwarzanych odpadów komunalnych. Zgodnie z zapisami unijnych dyrektyw, możemy poddać spalaniu nawet 30 proc. zebranych odpadów.
Oszacowanie niezbędnej wydajności instalacji do termicznego przetwarzania odpadów w Polsce zawiera załącznik do projektu uchwały RM zmieniającej uchwałę w sprawie KPGO 2022 z dnia 23.10.2020. Jako minimalną niezbędną moc przerobową dla instalacji termicznego przekształcenia pozostałości po przetwarzaniu odpadów komunalnych na rok 2034 r. przyjęto 4 204 tys. Mg/rok, co stanowi 25% masy przetwarzanych odpadów komunalnych.